ในโลกที่เปลี่ยนแปลงรวดเร็ว โครงสร้างอำนาจซับซ้อน และความเหลื่อมล้ำขยายตัวออกไปเรื่อย ๆ ชาวบ้านธรรมดาหลายร้อยคนคนกำลังรู้สึกว่า “เราเดินไปต่อไม่ได้” จนกว่าหน่วยงานรัฐจะเข้ามาช่วยเหลือ หรือเปลี่ยนแปลงระบบให้ก่อน ความคิดเช่นนี้แม้จะดูสมเหตุสมผล แต่ก็นำไปสู่ภาวะ “รอคอยอย่างเงียบงัน” จนลืมไปว่า คนธรรมดาก็สามารถ “เดินได้เหมือนเดิม” โดยไม่จำเป็นต้องรอให้ใครมาชี้ทาง
ทำไมคนธรรมดาถึงหยุดเดิน?
✅ 1. โครงสร้างรัฐรวมศูนย์
การตัดสินใจสำคัญ ๆ มักถูกกำหนดจากส่วนกลาง ชาวบ้านชุมชนจึงรู้สึกว่าไม่มีสิทธิ์ ไม่มีเสียง กระบวนการพัฒนาใด ๆ ต้องผ่านรัฐก่อน จึงไม่กล้าลงมือทำเอง
✅ 2. ความเชื่อที่ฝังรากว่า “รัฐต้องทำให้”
หลายทศวรรษของการพึ่งพารัฐ ได้ปลูกฝังความเชื่อว่า ถ้าไม่มีงบประมาณจากราชการ ก็ทำอะไรไม่ได้ ทำให้พลังของประชาชนค่อย ๆ มลายหายไป
✅ 3. คนลุกขึ้นสู้…แต่ไม่มีพลังสนับสนุน
มีชาวบ้านธรรมดาจำนวนมากที่พยายามลุกขึ้นเปลี่ยนแปลง แต่เมื่อเจอกับอุปสรรคทั้งระบบราชการ ข้อกฎหมาย ความไม่ร่วมมือ ก็ถอดใจ เพราะเดินคนเดียว เหนื่อยเปล่า
เราจะทำอย่างไรให้ “คนชาวบ้านเดินได้เหมือนเดิม”?
🔹 1. ปลดล็อกความคิด – พลังเปลี่ยนแปลงเริ่มที่เรา
“อย่ารอให้ใครมาเปิดไฟ จุดตะเกียงเล็ก ๆ ของเราก่อน แล้วเดินต่อไปเงียบ ๆ”
การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างใหญ่ต้องใช้เวลา แต่สิ่งที่ “ชาวบ้าน” ทำได้ทันที คือ เปลี่ยนความคิด เปลี่ยนมุมมองต่อการมีส่วนร่วม เริ่มจากสิ่งเล็ก ๆ ใกล้ตัว
ตัวอย่างเช่น:
- กลุ่มชาวบ้านรวมตัวกันแยกขยะและรีไซเคิล โดยไม่ต้องรอเทศบาล อบต.
- เกษตรกรรวมกลุ่มทำตลาดออนไลน์สินค้าชุมชน โดยไม่ต้องง้อพ่อค้าคนกลาง
- เด็กรุ่นใหม่ใช้พื้นที่เฟซบุ๊กสื่อสารเรื่องดี ๆ ของหมู่บ้าน แทนที่จะรอช่องทีวีใหญ่
🔹 2. สร้างเครือข่ายชาวบ้านที่ไม่ธรรมดา
หากชาวบ้านธรรมดาเดินคนเดียว เขาอาจล้มได้ง่าย แต่หากรวมพลังกัน เดินด้วยกัน จะสามารถกลายเป็นขบวนของ “พลังชาวบ้าน” ที่รัฐต้องฟัง
- รวมกลุ่มสหกรณ์ แม่บ้าน เกษตรกร คนรุ่นใหม่ เป็นเครือข่ายแนวนอน
- แลกเปลี่ยนความรู้ เรียนรู้กันเอง สร้างพลังชุมชนจากฐานราก
- จัดเวทีพูดคุย-ลงมือทำจริง โดยไม่ต้องรอ “แผนจากเบื้องบน”
🔹 3. สร้างพื้นที่ทดลอง – เดินก่อน แล้วชวนคนเดินตาม
การเปลี่ยนแปลงระดับชาติ เริ่มจากการทดลองระดับหมู่บ้าน
ตัวอย่างเช่น:
- หมู่บ้านที่จัดการน้ำดื่มชุมชนเองเองโดยไม่รอหน่วยงานรัฐ
- โรงเรียนเล็ก ๆ ที่พลิกการเรียนรู้ให้เชื่อมกับชีวิตจริง
- พระในวัดเล็ก ๆ ที่ใช้ธรรมะแก้ปัญหายาเสพติดได้ผลดีกว่าหน่วยงานรัฐ
เมื่อพื้นที่ทดลองเหล่านี้ประสบความสำเร็จ มันจะกลายเป็นแบบอย่างให้พื้นที่อื่นกล้าทำตาม
สรุป: ถ้าชาวบ้านไม่เริ่มเดิน…โครงสร้างก็ไม่เคยเปลี่ยน
แท้จริงแล้ว “โครงสร้าง” คือสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้น และ “โครงสร้างใหม่” ก็สามารถเริ่มต้นได้จากการลงมือทำของคนธรรมดา
เพราะเมื่อชาวบ้านเริ่มเดิน ระบบย่อมต้องเดินตาม
เมื่อชาวบ้านเริ่มลงมือเปลี่ยน โครงสร้างย่อมสั่นสะเทือน
และเมื่อคนธรรมดาหลายล้านคนเดินพร้อมกัน หมู่บ้านนี้จะไม่มีใครต้องรอใครอีกต่อไปรายงานโดย.ทีมข่าวศูนย์วิทยุบงกช : เชิญชวน ชาวบ้านแซะ ท่าแมงลัก หัวสวน เกาะสะบ้า สะพานไม้แก่น มาร่วมเป็นเครือข่ายข่าวชุมชนกับเรา ส่งข้อมูลให้เราลงข่าวให้ คลิกที่นี่ เลย
